Η ηρωική Χαλκιδική μας ...!!!

Το χρονικό της Επανάστασης           

Γιορτάζουμε σήμερα την κήρυξη της Επανάστασης του ηρωικού Λαού του Πολυγύρου και της Χαλκιδικής εναντίον των Τούρκων, που έγινε το βράδυ της 16ης προς την 17η Μαΐου 1821.

Ας προσπαθήσουμε  να δούμε τι έγινε εκείνες τις μέρες στον τόπο μας, να μπούμε μέσα στην ψυχή των κατοίκων του Πολύγυρου και της  ευρύτερης περιοχής της Χαλκιδικής, και να βγάλει ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα για το νόημα της Επανάστασης και το μήνυμα που δίνει σήμερα για το ρόλο της Χαλκιδικής  στην ελληνική επικράτεια.

Ο Εμμ. Παππάς έφθασε στις 23 Μαρτίου 1821 στο Άγιο Όρος. Στη Μονή Εσφιγμένου, όπου ο ηγούμενος Ευθύμιος ήταν και αυτός μυημένος στη Φιλική Εταιρεία, γίνεται μυστική συνέλευση των προϊσταμένων των μονών, και προετοιμασία για  την Επανάσταση. 

Ο Γιουσούφ πασάς στη Θεσσαλονίκη μαθαίνοντας τις κινήσεις των Ελλήνων στο Άγιο Όρος και τις επαναστατικές ενέργειες των ραγιάδων, διατάζει τους πρόκριτους της Χαλκιδικής να παρουσιασθούν στη Θεσσαλονίκη.

Οι πρόκριτοι στέλνουν στη θέση τους άσημους κατοίκους, που ο πασάς τους φυλακίζει στα υπόγεια του κονακιού του. Διατάζει 2 διοικητές με 500 άνδρες ο καθένας να εισβάλλουν στη Χαλκιδική.

Στον Πολύγυρο ο πρόκριτος Κύρκος Παπαγεωργάκης με τα αδέρφια του Γιάννη και Μαυρουδή Παπαγεωργάκη μυούν και άλλους ντόπιους  στη Φιλική Εταιρεία, και σε συνεργασία με άλλους φιλικούς από Θεσσαλονίκη και Άγιο Όρος οργανώνουν στον Πολύγυρο τον αγώνα.

Η τουρκική φρουρά του Πολυγύρου, στις 16 Μαΐου αρχίζει να προκαλεί, να βρίζει, να απειλεί, να πυροβολεί τους κατοίκους και στο τέλος σκοτώνει τον πρόκριτο του Πολυγύρου, Κύρκο Παπαγεωργάκη.

Ο Κύρκος Παπαγεωργάκης έγινε ο πρωτομάρτυρας της Χαλκιδικής

Μετά την δολοφονία του Κύρκου Παπαγεωργάκη, οι κάτοικοι είναι σε αναβρασμό.

Μαζεύονται κρυφά και παίρνουν την απόφαση να αντισταθούν στους Τούρκους. Το βράδυ της Παρασκευής 16ης προς ξημερώματα Σαββάτου 17ης Μαΐου παίρνουν τα όπλα και επιτίθενται κατά της τουρκικής φρουράς στην πρωτεύουσα του νομού μας.  Οι Πολυγυρινοί αποδεκατίζουν τους Τούρκους.

 Σε ενέδρα, κοντά την περιοχή του Παλαιοκάστρου (Καατζίκ) οι Πολυγυρινοί έρχονται αντιμέτωποι με τις τούρκικες ενισχύσεις από την Θεσσαλονίκη. Δίνεται μάχη σώμα με σώμα,   αποκρούουν το τούρκικο ασκέρι  και οι Τούρκοι υποχωρούν και επιστρέφουν στη Θεσσαλονίκη.

Αυτή ήταν η πρώτη μάχη και η πρώτη νίκη του αγώνα σ? όλη τη Μακεδονία.

Οι επιτυχίες των Πολυγυρινών εξοργίζουν τον Γιουσούφ πασά που  διατάζει να σφαγούν 200 και περισσότεροι  Έλληνες όμηροι.

Οι αγριότητες των Τούρκων στη Θεσσαλονίκη δεν τρομοκρατούν τους Χαλκιδικιώτες και στις 23 Μαΐου κηρύσσουν επίσημα την Επανάσταση στο Άγιο Όρος. Ο Εμμ. Παππάς ονομάζεται Αρχηγός και Υπερασπιστής της Μακεδονίας

Η φλόγα της Επανάστασης μεταδίδεται από τον Πολύγυρο στη Κασσάνδρα και στις 27 Μαΐου ακολουθούν η Ορμύλια, ο Παρθενώνας, η Νικήτη, τα Μαντεμοχώρια και τα χωριά της Καλαμαριάς. Απ? όλη τη Χαλκιδική συγκεντρώνονται 4000 πολεμιστές και ο Εμμ. Παππάς  οργανώνει δύο σώματα: ένα με αρχηγό τον ίδιο  και 1000 μοναχούς και Μαντεμοχωρίτες, που συγκεντρώθηκαν στον Άθω \

και το άλλο με παλικάρια από όλη τη Χαλκιδική και αρχηγό τον ανδρείο Συκιώτη οπλαρχηγό, Στάμο Χάψα.

Το σώμα του Εμμ. Παππά, καταλαμβάνει θέσεις στα στενά της Ρεντίνας και στη Νέα Απολλωνία, για να εμποδίσει τον τουρκικό στρατό που έρχεται από τη Δράμα

Η σύρραξη με τους Τούρκους δεν κράτησε πολύ. Οι Χαλκιδικιώτες επαναστάτες με τα ελάχιστα πολεμοφόδια  υποχωρούν μπροστά  στον πολυπληθέστερο και οργανωμένο τουρκικό στρατό και διασκορπίζονται ή καταφεύγουν στο Άγιο Όρος.

Ο Εμμ. Παππάς με 200 πολεμιστές καταφεύγει στον Πολύγυρο, στις 16 Ιουνίου, όπου ήταν ο Μαυρουδής Παπαγεωργάκης, άξιος πολεμιστής. Λόγω έλλειψης πολεμοφοδίων, όλοι μαζί εγκαταλείπουν τον Πολύγυρο και υποχωρούν στην Κασσάνδρα.

Ο Καπετάν Χάψα βρίσκεται, στα Βασιλικά. Κάτω από τη Μονή της Αγίας Αναστασίας, στη θέση «Κούτσουρο», γίνεται σφοδρή μάχη, όπου ο Καπετάν Χάψας και τα 200 παλικάρια του πέφτουν ηρωικά στο πεδίο της μάχης, αφού έχουν εξοντώσει αρκετούς τούρκους.

 Στο σημείο αυτό υπάρχει ανδριάντας, δίπλα στο δρόμο, για να μας θυμίζει τον δικό μας Αθανάσιο Διάκο, τον Χαλκιδικιώτη Καπετάν Χάψα και τα 200 παλικάρια του.

Μετά τη μάχη των Βασιλικών, οι Τούρκοι προχωρούν στο εσωτερικό της Χαλκιδικής και καταστρέφουν  τα πάντα. Αγία Αναστασία, Βασιλικά, Γαλάτιστα, Βάβδος παραδίδονται στις φλόγες...

 Ο  Πολύγυρο καίγεται....!!! και από τα 1600 σπίτια μόνο 2-3 σώζονται. Όλοι οι κάτοικοι και οι πολεμιστές υποχωρούν στη Κασσάνδρα και προς τη θάλασσα. Πολλοί μπαίνουν στα πλοία και φεύγουν για τα νησιά. Ο Μπαϊράμ αφού πέρασε και κατέστρεψε πολλά χωριά της Χαλκιδικής, φεύγει για τη Νότια Ελλάδα.

Οι Έλληνες πολεμιστές που έμειναν στην Κασσάνδρα, οχυρώνονται στη Ποτίδαια, όπου αντιστέκονται μέχρι το φθινόπωρο.

Τότε ο θηριώδης πασάς Αβδούδ Αβούδ με 18.000 άνδρες και ιππικό, φθάνει στα τέλη Οκτωβρίου απέναντι από το οχυρό των υπερασπιστών.

Στις 30 Οκτωβρίου 1821, καταφέρνει να περάσει την τάφρο και να αποδεκατίσει την αντίσταση των Χαλκιδικιωτών .

Ο Αβούδ προχωρεί σε φοβερές καταστροφές στα χωριά της Κασσάνδρας, και τα γεγονότα αυτά έμειναν στην ιστορία με τον χαρακτηρισμό «Χαλασμός».

Η Χαλκιδική παραδίδεται στις φλόγες.

Ο Εμμ. Παππάς, που είχε καταφύγει στο Άγιο Όρος, σώθηκε φεύγοντας προς την Ύδρα, αλλά πέθανε στο πλοίο από την στενοχώρια του.

Η ηρωική επανάσταση της Χαλκιδικής άρχισε στις 17 Μαΐου 1821 στον Πολύγυρο και τελείωσε στις 30 Οκτωβρίου 1821 στην Κασσάνδρα.

Κράτησε πάνω από 5 μήνες και βοήθησε να εδραιωθεί η Επανάσταση στη Νότια Ελλάδα.

Ο τόπος μας είχε πολλά θύματα και έπαθε μεγάλες καταστροφές, αλλά η προσφορά του στον γενικότερο αγώνα της πατρίδας μας ήταν ανεκτίμητη.

 Όλοι εμείς, μικροί και μεγάλοι, γονείς, δάσκαλοι και παιδιά της Χαλκιδικής

τιμούμε τους Χαλκιδικιώτες ήρωες και ηρωίδες...!!!